Class 12 Instructional Pedagogy Unit 1: Relationship among Objectives, Pedagogy and Evaluation उद्देश्य, विधि, र मूल्यांकनबीच घनिष्ठ सम्बन्ध

 

उद्देश्य, विधि, र मूल्यांकनबीच घनिष्ठ सम्बन्ध

Relationship among Objectives, Pedagogy and Evaluation

शैक्षिक उद्देश्य, विधि, र मूल्यांकनबीच घनिष्ठ सम्बन्ध हुन्छ। शैक्षिक उद्देश्यले के सिकाउनुपर्छ र सिकाइको परिणाम के हुनुपर्छ भन्ने स्पष्ट पार्छ। विधिले ती उद्देश्यलाई प्राप्त गर्नका लागि प्रयोग गरिने शिक्षण तरिका, साधन, र गतिविधिहरूलाई समेट्छ। मूल्यांकनले विधिको प्रभावकारिता र उद्देश्यको प्राप्तिलाई मापन गर्दछ। उद्देश्य र विधिको सफलताको मूल्यांकन गर्दा, सुधार आवश्यक परेमा, विधि र सामग्रीमा परिवर्तन गरिन्छ। यसरी, शैक्षिक उद्देश्य, विधि, र मूल्यांकनले एक अर्कालाई परिपूरक गर्दै शिक्षण सिकाइको गुणस्तर बढाउँछन्। शैक्षिक उद्देश्य, विधि, र मूल्यांकनबीचको सम्बन्धलाई स्पष्ट पार्ने बुँदागत रुपमा यसरि देखाउन सकिन्छ:

क)       उद्देश्य निर्धारण: शैक्षिक उद्देश्यले सिकाइका लक्ष्यहरू स्पष्ट रूपमा परिभाषित गर्छन्, जुन विधि र मूल्यांकनको मार्गनिर्देशक हुन्छ।

ख)       विधि चयन: उद्देश्यको आधारमा प्रभावकारी शिक्षण विधि चयन गरिन्छ, जसले ती लक्ष्यहरू प्राप्त गर्न सहयोग पुर्‍याउँछ।

ग)        मूल्यांकनको भूमिका: मूल्यांकनले शिक्षण विधिको प्रभावकारिता र उद्देश्यको प्राप्ति मापन गर्छ, सुधारका लागि फीडब्याक प्रदान गर्छ।

घ)        समायोजन र सुधार: मूल्यांकनबाट प्राप्त फीडब्याकले विधि र पाठ्यक्रममा आवश्यक सुधार गर्न मद्दत गर्छ, जसले उद्देश्य प्राप्तिमा सहायता पुर्‍याउँछ।

ङ)         शिक्षणको प्रभावकारिता: विधिको प्रभावकारिता मूल्यांकनबाट मापन गरिन्छ, जसले सिकाइ प्रक्रियाको गुणस्तर वृद्धि गर्न मद्दत गर्छ।

च)        सिकाइको अनुगमन: मूल्यांकनले विद्यार्थीको प्रगति र सिकाइको स्तर अनुगमन गरेर शैक्षिक उद्देश्य पूरा भएको वा नभएको थाहा दिन्छ।

छ)       उद्देश्य र मूल्यांकनको संरेखण: मूल्यांकनका उपकरण र तरिकाहरू शैक्षिक उद्देश्यसँग मिल्नुपर्छ, जसले वास्तविक प्रगति मापन गर्न सघाउ पुर्‍याउँछ।

ज)       प्रेरणा र सुधार: मूल्यांकनले विद्यार्थी र शिक्षक दुवैलाई सुधार र प्रगतिको लागि प्रेरित गर्छ, जसले सिकाइ प्रक्रियालाई निरन्तर सुधार गरिरहन्छ।

***

Click for Next Lesson: https://limbuchandrabahadur.blogspot.com/2025/07/class-12-instructional-pedagogy-unit-1.html